Dlaczego warto tworzyć biznesplany?
Planowanie powinno być ważnym elementem naszego życia, również z perspektywy zawodowej, zwłaszcza kiedy chcemy osiągnąć określone rezultaty. W biznesie to konieczność, ponieważ działanie po omacku w dłuższej perspektywie może okazać się zgubne. Zazwyczaj tworzenie biznesplanu kojarzy się z wymogiem formalnym przy ubieganiu się o zewnętrzne źródła finansowania dla pomysłu na działalność. Dobry biznesplan jest potrzebny, aby ocenić czy faktycznie pomysł da się urzeczywistnić i czy będzie on opłacalny. Nie zawsze będzie wymagało to dużej ilości stron oraz być może w odniesieniu do konkretnego profilu działalności, istotne będą wyłącznie wybrane elementy.
Założenia biznesplanu można wykorzystać przy realizacji różnych działań oraz projektów. Taką analizę warto również przeprowadzić przy zmianie modelu biznesowego lub profilu działalności. Nie wszystko da się przewidzieć i zaplanować, ale można stworzyć pewien punkt odniesienia. Zaryzykuję stwierdzenie, że z pewnością zdarzy się coś, czego nie przewidzieliśmy, jednak przygotowanie kompleksowej strategii ma sens. Możemy uzyskać szerszą perspektywę.
Być może aktualny czas pandemii oraz związanej z nią niepewności nie sprzyja zakładaniu działalności gospodarczej, aczkolwiek niewykluczone, że w dłuższej perspektywie będzie to ciekawa alternatywa dla pracy na etacie. Własna firma wymaga dużych nakładów pracy, jednak pozwala również na dużą samodzielność i realizację własnych marzeń. Umożliwia swobodę działania oraz uczy pokory. Aby przedsięwzięcie stało się jednak spełnieniem marzeń, warto przeanalizować jakie wyzwania będą przed nami stały oraz zastanowić się jak możliwie szybko poradzić sobie z pojawiającymi się trudnościami.
Ubiegając się o środki finansowe najczęściej należy uzupełnić wniosek, który zawiera informacje istotne dla danej instytucji. W przypadku braku oficjalnego wzoru, konieczne jest przedstawienie własnego biznesplanu, który powinien uwzględniać kompleksowe spojrzenie na projekt. Zatem kluczowe jest, aby mieć świadomość jakie informacje są szczególnie cenne. Każdy kto myśli o własnej firmie, powinien przygotować biznesplan, niezależnie od tego czy jest on potrzebny do pozyskania środków finansowych. Dzięki zebraniu wszystkich informacji o pomyśle na firmę w jednym miejscu oraz wskazaniu kluczowych obszarów, nasze działania będą bardziej spójne i zorganizowane. Wypracowanie założeń firmy oraz wyznaczenie konkretnych celów pozwoli w przyszłości na ocenę efektów działań.
DLACZEGO WARTO STWORZYĆ BIZNESPLAN?
- Identyfikacja filarów naszej firmy oraz posiadanych zasobów.
- Analiza potencjalnych zagrożeń oraz szans na rozwój.
- Dobór odpowiedniego modelu biznesowego oraz strategii marketingowej.
- Realne oszacowanie kosztów i zysków.
- Kompleksowa analiza pomysłu oraz szersza perspektywa.
- Kontrola nad działaniami oraz mierzalność efektów w przyszłości.
Kluczowe elementy biznesplanu.
Każdy profesjonalny biznesplan powinien rozpoczynać się od streszczenia całego dokumentu oraz przedstawienia pomysłu na działalność, którego dotyczy. Tak naprawdę od tej sekcji może zależeć ocena całego przedsięwzięcia, a także zainteresowanie odbiorcy naszym pomysłem. Ważne jest ukazanie wyjątkowości pomysłu oraz kompleksowego spojrzenia na planowaną firmę. Dlatego streszczenie należy napisać na końcu.
Pierwszym etapem powinna być charakterystyka firmy. Opis ten powinien zawierać informacje takie jak: pomysł na działalność, zasady funkcjonowania firmy, sektor oraz forma prawna, zakres oferowanych usług lub produktów, zasięg terytorialny. Przydatne może się okazać również stworzenie misji firmy. Sprecyzowanie jej pomaga wykazać naszą wiarę w pomysł. Misja firmy to w skrócie opis konkretnych działań oraz wartości, którymi firma będzie się kierować. Dodatkowo warto dołączyć wizję firmy, czyli pokazać jak to działanie (pomysł) zmieni świat, co większego się stanie.
Następnie warto przejść do motywów prowadzenia działalności o wybranym profilu, w kontekście zasobów osobistych. W tym punkcie warto odnieść się do swojego wykształcenia, doświadczenia zawodowego, innych aktywności lub pasji, odbytych szkoleń oraz kursów. Przydatne w tej części okaże się również dołączenie opisu dotychczasowych przygotowań. Pokazanie, że zaangażowaliśmy się już w realizację projektu może pomóc przekonać inwestora, że nasze zamiary są poważne. W kontekście osobistym jest to dobry początek to sprecyzowania harmonogramu działań związanych z rozpoczęciem działalności. Przygotowanie do startu z danym pomysłem powinno również obejmować orientację w aktualnych przepisach oraz wymogach dotyczących działalności o wybranym profilu. Być może funkcjonowanie firmy będzie uzależnione od uzyskania koncesji lub pozwolenia, które wymagają długiego czasu oczekiwania. Warto pomyśleć o tym wcześniej i sprawdzić kiedy można złożyć odpowiednie dokumenty.
W zależności od skali przedsięwzięcia, być może będą potrzebne dodatkowe ręce do pracy, czyli partnerzy lub pracownicy. Zatem należy również uwzględnić kwestie związane z ilością osób zaangażowanych w przedsięwzięcie oraz sposób zarządzania firmą. Pod uwagę polecam wziąć różne zadania w strukturze firmy oraz ludzi o adekwatnych kompetencjach. Warto realnie ocenić możliwości oraz umiejętności, ponieważ nieodpowiednio skompletowany zespół może stanowić przyczynę porażki całego planu.
Po wprowadzeniu w motywy wyboru branży oraz opisaniu najważniejszych zasad funkcjonowania firmy, przyszedł czas na szczegółowe przedstawienie kluczowych elementów działalności, czyli produktów, towarów lub usług. Niezależnie od tego, na czym będzie się opierał biznes, warto pamiętać, że podstawą dobrego biznesu jest jednak znajomość potrzeb klienta, które spełnimy oferując mu dane dobro. Na tej podstawie można dokonać segmentacji klientów w dalszej części, czyli powiązać wybrany produkt z docelową grupą odbiorców. Zatem może pojawić się pytanie, ilość czy jakość? A może ich połączenie? W tej części należy skupić na szczegółowym opisie naszego dobra oraz wskazaniu dlaczego uważamy je za potrzebne naszym klientom, uwzględniając jego wyjątkowość oraz funkcjonalność. Kolejna kwestia to organizacja procesu produkcyjnego, pozyskania danego dobra lub świadczenia usług.
Analizę rynku można podzielić na dwa kluczowe obszary, czyli poznanie konkurencji oraz wysondowanie potencjalnego zainteresowania produktem wśród klientów. Wnikliwe opisanie konkurencji pozwala zorientować się z kim przyjdzie nam się zmierzyć w walce o klienta. Warto przy tym wskazać swoje przewagi konkurencyjne oraz odnieść się do tego jak zamierzamy „zdetronizować” ofertę innych firm. Przestrzegam przed pomijaniem tej części oraz bardzo powierzchowną analizą przedsiębiorstw o zbliżonym profilu. Może to świadczyć o naszej ignorancji i zemścić się w przyszłości, szczególnie w dobie Internetu oraz globalizacji. Należy rozważyć czy w naszym przypadku pojawią się jakieś koszty lub bariery wejścia na rynek, czy rozwiązanie jest innowacyjne lub będzie wypełniało niszę na rynku. Drugi obszar związany jest ze sprawdzeniem faktycznego zapotrzebowania na dane rozwiązanie. Kluczowi zawsze są klienci, czyli odbiorcy produktu lub usługi. Najpierw zatem należy przedstawić ich charakterystykę wraz z opisem najważniejszych potrzeb. Warto podjąć próbę poznania opinii klientów oraz ich skłonność do dokonania zakupu. Przy czym wskazane jest, aby grupę badawczą stanowiły również osoby z poza kręgu naszych znajomych. Przydatne będzie obiektywne spojrzenie. Jeśli jest to niemożliwe, należy postarać się prześledzić standardowy proces zakupowy w danej branży. Sposób dystrybucji ma również znaczenie. Należy dowiedzieć się, co sprawia że klienci podejmują decyzje zakupowe i upewnić się, ten warunek będzie spełniony również w przypadku naszej firmy.
Ponieważ cała koncepcja funkcjonowania firmy już się zarysowała, powinniśmy na tym etapie wiedzieć do kogo i jak chcemy dotrzeć. Zatem przyszedł czas na plan marketingowy. Powinien on uwzględniać m.in. kanały dotarcia do poszczególnych segmentów klienta, metody promocji oraz zróżnicowane narzędzia. Sprawnie zaplanowana strategia marketingowa jest podstawą działania w dzisiejszych czasach.
W dalszej części biznesplanu czas przejść do liczb, czyli analizy finansowej. Tutaj należy uwzględnić koszty planowanej działalności oraz prognozowane zyski z oferowanych produktów lub usług. Jest to miejsce, w których trzeba udowodnić, że pomysł jest dochodowy. Dochód to przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu, w tym koszty stałe (opodatkowanie, składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, abonamenty, czynsz, opłaty za księgowość) oraz koszty zmienne (dodatkowa reklama, naprawy, inwestycje). Biorąc pod uwagę koszty prowadzenia działalności, koszty produkcji oraz ceny na rynku możemy ustalić naszą cenę produktu/usługi oraz cele sprzedażowe, które należy zrealizować, aby przedsięwzięcie było opłacalne. Dobrze jest również uwzględnić zyski w perspektywie miesięcznej oraz rocznej. Warto podejść realnie po prognozowanych zysków, uwzględniając różne czynniki, na przykład sezonowość. Na początek proponuję skupić się tworząc takie prognozy na najbliższych dwóch latach. Jeśli nasze działania będą wymagały dużych nakładów finansowych, należy również przedstawić informacje o źródłach finansowania pomysłu oraz kosztów inwestycyjnych.
Podsumowanie powinien stanowić harmonogram działań, który będzie uwzględniał strategię firmy w krótszej i dłuższej perspektywie. To właśnie w połączeniu z analizą finansową będzie prezentacja naszego planu, ujętego w konkrety, daty oraz liczby. Przypomnę jeszcze o jednej ważnej kwestii, czyli dywersyfikacji działań, szczególnie w odniesieniu do oferty oraz marketingu. Plan A, B oraz czasami C, może okazać się konieczny. Dużo zależy od tego jak wnikliwie dokonamy analizy pomysłu.
Dobry biznesplan może ułatwić lepsze poznanie swojego pomysłu oraz odnaleźć duszę firmy. Dodatkowo uporządkuje kilka kwestii i pomoże w sytuacji, kiedy staniemy na rozdrożu.
Kilka rekomendacji na zakończenie
- Aby osiągnąć sukces warto pamiętać o mądrym formułowaniu celów, które chcemy zrealizować. Można wykorzystać metodę SMART. Zatem cel powinien być sprecyzowany, mierzalny, ambitny, realistyczny oraz terminowy.
- Stworzenie przejrzystej struktury zależności, jakie będą pojawiały się w firmie, może ułatwić wykorzystanie Buisness Model Canvas, zaproponowanego przez Alexandra Osterwaldera. Jest to szybki sposób na stworzenie biznesplanu na jednej kartce.
- Analiza SWOT. SWOT to akronim angielskich słów: strengths (mocne strony), weaknesses (słabe strony), opportunities (szanse), threats (zagrożenia). Może pojawić się w biznesplanie w kontekście analizy rynku. Pomaga przyjąć kompleksową perspektywę. Pod warunkiem, że jest prawidłowo stworzona, pomaga często „zdjąć różowe okulary”.
- Przedstawiając pomysł na biznes inwestorom można wykorzystać formułę Pitch Deck.
Zapraszam do konsultacji indywidualnych z doradcami zawodowymi w Biurze Karier.
Dodatkowo na Politechnice Wrocławskiej można skorzystać ze wsparcia Akademickiego Inkubatora Przedsiębiorczości oraz Działu Własności Intelektualnej i Informacji Patentowej.
Autor: Karolina Zdunek
